Westvest 9 te Delft

In het voorjaar van 2021 onderzocht ik voor de gemeente Delft het pand Westvest 9 in Delft.

Links Westvest 5, midden nieuwbouw jaren ’90 en rechts Westvest 9. 

Het pand Westvest 9 staat aan de uiterste westelijke grens van de middeleeuwse binnenstad van Delft. Tot de ontmanteling van de vestingwerken bevonden zich hier de tuinen van woningen aan de Oude Delft. In 1842 werd de Koninklijke Academie voor de opleiding van burgerlijke ingenieurs gevestigd aan de Oude Delft 95. Met de wet op het middelbaar onderwijs in 1864 werd de Academie een Polytechnische School (en later een Technische Hoogeschool en nog later een Technische Universiteit: de huidige TUDelft). Door het ontmantelen van de vesting en de bouw van het treinstation waren de achtertuinen van de Oude Delft de voorkant van de stad geworden. De westelijke vestinggracht was een statige singel met bomen geworden. Dit bood de Polytechnische School een uitgelezen mogelijkheid om hier een “onderwijsvilla” (nu Westvest 9) neer te zetten naar ontwerp van stadsarchitect C.J. de Bruyn Kops. Het gebouw in eclectische stijl had een U-vormige plattegrond en bevatte twee bouwlagen onder een kap.

Foto 1964 met de neogotische tussenbouw links (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / 90.080).

Tien jaar later werd even verderop een “onderzoeksvilla” gebouwd (nu Westvest 5, valt buiten het onderzoek) met vrijwel identieke voorgevel naar ontwerp van E.H. Gugel. In 1877 werd Westvest 9 aan de achterkant uitgebreid met een scheikundig laboratorium en werd de binnenplaats overdekt. De resterende tuin tussen de onderzoeks- en onderwijsvilla werd in 1898-1899 ingevuld met een neogotisch gebouw.

In 1946 verliet Scheikunde het gebouw Westvest 9 en de Rijks Topografische Dienst nam er zijn intrek. Binnen de bestaande structuur moest van een onderwijsgebouw een kantoorgebouw gemaakt worden. Grote zalen werden opgedeeld in kleinere kantoren en er werd een gangenstelsel gemaakt.

De overdekte binnenplaats. 

In 1985 verliet de Topografische Dienst Westvest 9. Het gebouw werd in 1988 met een ingrijpende renovatie geschikt gemaakt voor de VAK (Vrije Akademie voor Kunstonderwijs). Gelijktijdig werd de tussenbouw (Westvest 7) uit 1898-1899 gesloopt. Het gat tussen de twee villa’s werd enkele jaren later ingevuld met een modern iets terugliggend nieuw gebouw. De renovatie werd ontworpen door architektenburo Bakema Delft. De belangrijkste ingreep was het verhogen van de overkapping van de binnenplaats. De binnenplaats werd ingericht als centrale hal, als het hart van het gebouw, met op de verdieping een rondlopende galerij. Aan de oost- en westkant werden trappenhuizen toegevoegd. De interne indeling werd op veel plekken gewijzigd, de vele kleine kantoortjes werden weer samengevoegd tot grotere lesruimtes. De constructie werd met staal verstevigd en er werden veel (geluids)isolerende maatregelen genomen. De interieurafwerkingen in vrijwel het gehele gebouw werden gemoderniseerd en een groot deel van de kozijnen en/of ramen werd vernieuwd, waarbij getracht werd het oorspronkelijk beeld te behouden. De gehele zolder werd geschikt gemaakt als verblijfsruimtes, waarvoor aan de kant van de binnenplaats doorlopende dakkapellen werden toegevoegd.

Sinds de renovatie in 1988 hebben slechts kleine wijzigingen plaatsgevonden. In 2018 verhuisde de VAK naar het Vesteplein en kwam Westvest 9 leeg te staan. Het gebouw wacht ten tijde van het onderzoek nog altijd op een nieuwe functie.